Στόχοι: Αυτός ο πρακτικός οδηγός προσφέρει στους παιδαγωγούς και τους εκπαιδευτικούς ιδέες διδασκαλίας για να εμβαθύνουν περισσότερο στην ανάλυση ενός λογοτεχνικού έργου με ένα κοινό που διαθέτει άνεση στην προφορική έκφραση (επίπεδα Β2 και άνω ή φυσικοί ομιλητές).

Διάρκεια: Η διάρκεια εξοικείωσης με τον παρόντα πρακτικό οδηγό δεν υπερβαίνει τα 45 λεπτά έως 1 ώρα.

Λέξεις-Κλειδιά: επίπεδα

• Target audience and reading levels
• Designing your workshop for students with SLDs
• How to approach a story board and an eBook when you have a DYS
• How to adapt an eBook to the needs of learners with SLD
• Εργαστήρι για κοινό που δεν διαβάζει

Είναι επίσης σημαντική η κατανόηση των εννοιών του αναλφαβητισμού και του αλιτεραλισμού καθώς και το ότι μπορούν να πάρουν διάφορες μορφές και να οδηγήσουν σε διαφορετικές καταστάσεις.

Εισαγωγή

Η βιβλιοθήκη του Bibliodos απευθύνεται σε ενήλικο κοινό, μη φυσικούς ή φυσικούς ομιλητές, οι οποίοι απέχουν πολύ από την κατάκτηση του γραπτού λόγου. Οι δραστηριότητες στους παιδαγωγικούς φακέλους που σχετίζονται με κάθε ηλεκτρονικό βιβλίο έχουν σχεδιαστεί για αυτό το ευρύ κοινό. Ωστόσο, δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στα άτομα που τώρα αρχίζουν να μαθαίνουν τη γλώσσα. Αυτός ο πρακτικός οδηγός προτείνει παιδαγωγικές μεθόδους για την προσαρμογή των δραστηριοτήτων του παιδαγωγικού φακέλου σε άτομα που έχουν άνεση με την προφορική έκφραση.

Ως εκ τούτου, πρόκειται για προφορικές δραστηριότητες (ανταλλαγή απόψεων, προβληματισμός και επιχειρηματολογία γύρω από την ανάλυση έργων και τη συμβολή της γνώσης) που στοχεύουν στην ανάπτυξη ή ενίσχυση της επιθυμίας για ανάγνωση και στη συνέχεια στην ενθάρρυνση της.

Αυτός ο οδηγός δεν περιλαμβάνει νέες μεθόδους διδασκαλίας για τη βελτίωση των γραπτών δεξιοτήτων, καθώς οι μέθοδοι που παρουσιάζονται στον παιδαγωγικό φάκελο είναι ήδη κατάλληλες για τη διδασκαλία αυτού του κοινού.

Κύριο μέρος

Το εργαστήριο ανάγνωσης του Bibliodos, το οποίο απευθύνεται σε ένα κοινό που περιλαμβάνει φυσικούς ομιλητές ή άτομα που κατέχουν τη γλώσσα σε ψηλό επίπεδο, μπορεί να οδηγήσει σε μία κάπως βαθύτερη ανάλυση ενός λογοτεχνικού έργου. Διεξάγεται προφορικά, ενώ παράλληλα ασχολείται και με την ανάγνωση στο κατάλληλο επίπεδο. Ακόμα και για ένα προχωρημένο επίπεδο προφορικής έκφρασης, η πρόκληση της ανάπτυξης των αναγνωστικών δεξιοτήτων παραμένει. Το εργαστήριο αυτό ακολουθεί την προσέγγιση που συνιστάται στον σχετικό παιδαγωγικό φάκελο. Ξεκινάει με την ανακάλυψη του κόσμου του βιβλίου και συνεχίζει με μια προοδευτική ανάγνωση του ηλεκτρονικού βιβλίου η οποία υποστηρίζεται από τη χρήση πολλαπλών μέσων και διεγείρεται από προβληματισμούς και εναλλαγές.

Ακολουθούν μερικές συστάσεις για την εμβάθυνση σε κάθε βήμα του εργαστηρίου ανάγνωσης του παιδαγωγικού φακέλου.

Στάδιο 1ο

Εκμεταλλευτείτε αυτό το στάδιο ανακάλυψης του κόσμου του ηλεκτρονικού βιβλίου ζητώντας από τους μαθητές να αναζητήσουν περισσότερα στοιχεία γύρω από το ευρύτερο πλαίσιο του λογοτεχνικού έργου, τον συγγραφέα, το έργο του, τα αγαπημένα του θέματα ή την περίοδο στην οποία λαμβάνει δράση… Στη συνέχεια, μπορείτε να τους δώσετε επιπλέον στοιχεία. Αυτό θα καλλιεργήσει πλούσιες ανταλλαγές απόψεων και θα τους βοηθήσει να διατυπώσουν ανεπτυγμένες και πολύπλοκες υποθέσεις.

Ιδέες για δραστηριότητες

• Διαβάστε ένα απόσπασμα από το έργο που δίνει μία πρώτη γεύση των κύριων στοιχείων και απεικονίζει τον κόσμο γύρω από αυτό όπως για παράδειγμα την ατμόσφαιρα και το χωροχρονικό πλαίσιο. Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να επαναδιατυπώσουν, να κάνουν υποθέσεις για το ηλεκτρονικό βιβλίο και να επιλέξουν έναν τίτλο, έναν πίνακα ζωγραφικής, ένα εξώφυλλο μυθιστορήματος ή μια αφίσα ταινίας που πιστεύουν ότι απεικονίζει καλύτερα αυτό που έχουν κρατήσει από το βιβλίο.
• Αναθέστε μια εργασία σχετικά με τον συγγραφέα και μερικά σημαντικά βιογραφικά στοιχεία που θα επιτρέψουν την καλύτερη κατανόηση του λογοτεχνικού έργου.

Στάδιο 2ο

Για όλες τις δραστηριότητες στο στάδιο 2, δώστε πιο περίπλοκες οδηγίες και περιμένετε από τους συμμετέχοντες να διατυπώσουν υποθέσεις και να κάνουν ανταλλαγές απόψεων σε βαθύτερο επίπεδο. Πηγαίνετε από ομάδα σε ομάδα για να βελτιώσετε το λεξιλόγιο, να (ανά)τροφοδοτήσετε τη συζήτηση, και να δώσετε πρόσθετες πληροφορίες.

Εκμεταλλευτείτε τη συγκέντρωση ιδεών για να τις συγκρίνετε και να τις συνδέσετε, καθώς και για να ενθαρρύνετε τους συμμετέχοντες να αναπτυχθούν και να διαφωνήσουν γύρω από τις ιδέες τους προκειμένου να βελτιώσουν τις ικανότητές τους στην κριτική ανταλλαγή απόψεων. Προσθέστε ή/και ολοκληρώστε τη συλλογή ιδεών με αναδιατύπωση ή ανάγνωση αποσπασμάτων του βιβλίου.

Στις τελευταίες δραστηριότητες, ασχοληθείτε με τις ερωτήσεις που τίθενται στο βιβλίο, συγκρίνοντάς τις με την παρούσα εποχή.

Στη συνέχεια ακολουθούν παραδείγματα από προσαρμογές του εργαστηρίου ανάγνωσης από τον παιδαγωγικό φάκελο «Ο Φιλαράκος» («Bel-Ami»), το οποίο απευθύνεται σε φυσικούς ομιλητές ή άτομα με προφορικό επίπεδο από Β2 ή άνω.

Δραστηριότητα 1: Η παρουσίαση των χαρακτήρων

Μοιράστε εικόνες και ετικέτες με τα ονόματα των χαρακτήρων του ηλεκτρονικού βιβλίου. Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να αντιστοιχήσουν τα πορτρέτα και τα ονόματα και στη συνέχεια να προετοιμάσουν μια παρουσίαση ενός ή δύο χαρακτήρων. Μπορεί να μην έχουν διαβάσει ακόμα το ηλεκτρονικό βιβλίο όμως θα έχουν ήδη ανακαλύψει το κόσμο του βιβλίου κατά το προηγούμενο στάδιο. Συμφωνήστε με την ομάδα για τις πληροφορίες που πρέπει να δοθούν, όπως ταυτότητα, ηλικία, ιστορικό, δουλεία(ες), παιδική ηλικία και εφηβεία, ενδιαφέροντα και όνειρα κ.λπ. Οι παρουσιάσεις αυτές θα γίνονται μπροστά από όλη την ομάδα. Προκαλέστε την ομάδα να φανταστεί πώς μπορεί να συνδέονται μεταξύ τους οι διαφορετικοί χαρακτήρες.

Δραστηριότητα 2: Βασικά στοιχεία

Αυτή η δεύτερη δραστηριότητα πραγματοποιείται μετά από μια πρώτη ατομική ανάγνωση του ηλεκτρονικού βιβλίου (το επίπεδο ανάγνωσης επιλέγεται ανάλογα με τους συμμετέχοντες).

Ζητήστε τους να φτιάξουν μια αφίσα που να παρουσιάζει τα βασικά στοιχεία (Πού και πότε λαμβάνει χώρα η δράση; Ποιοι είναι οι κεντρικοί χαρακτήρες της ιστορίας; Ποια οικογενειακή, φιλική ή επαγγελματική σχέση τους συνδέει;) Αυτό μπορεί να γίνει χρησιμοποιώντας εικόνες, σχέδια ή λέξεις. Στη συνέχεια, διαβάστε αποσπάσματα από το πρωτότυπο, τα οποία θα επιτρέψουν στις υπο-ομάδες να τροποποιήσουν και να ολοκληρώσουν την αφίσα τους. Τέλος, ρωτήστε τους συμμετέχοντες τι τους κίνησε το ενδιαφέρον σχετικά με όσα γνωρίζουν για το λογοτεχνικό κομμάτι μέχρι τώρα.

Δραστηριότητα 3: Κεντρικά γεγονότα

Αυτή η τρίτη δραστηριότητα πραγματοποιείται μετά από τη δεύτερη ατομική ανάγνωση και την ακρόαση του ηχητικού για τα επίπεδα ανάγνωσης 1 και 2.

Έπειτα, ζητήστε από τους συμμετέχοντες να επιλέξουν μία ή δύο εικόνες που τους φαίνονται ιδιαίτερα σημαντικές μεταξύ μερικών εικόνων από το ηλεκτρονικό βιβλίο και να αιτιολογήσουν την επιλογή τους. Μετά από μια μεγάλη ομαδική συζήτηση για τη χρονολόγηση της ιστορίας και τα γεγονότα που την σηματοδοτούν, ξεκινήστε μια ανταλλαγή απόψεων γύρω από τις κοινωνικο-πολιτιστικές πτυχές της περιόδου που διαδραματίζεται και τον ρόλο των γυναικών τη συγκεκριμένη περίοδο. Ζωντανέψτε τη συζήτηση με την προβολή αποσπασμάτων από κινηματογραφικές προσαρμογές του Φιλαράκου.

Δραστηριότητα 4: Ποιος είναι όμως ο Φιλαράκος;

Αυτή η τέταρτη δραστηριότητα πραγματοποιείται μετά από την τρίτη ατομική ανάγνωση.

Ξεκινήστε μια συζήτηση για τον τίτλο του βιβλίου ρωτώντας τί σημαίνει. Ποιος είναι αυτός ο «Φιλαράκος»; Γιατί τον λένε έτσι; Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να αναζητήσουν λέξεις που σχετίζονται με αυτόν τον χαρακτήρα στο ηλεκτρονικό βιβλίο και μετά να τις γράψουν γύρω από την εικόνα με το πορτρέτο του. Ζητήστε τους να προσθέσουν κι άλλες λέξεις, αιτιολογώντας την επιλογή τους. Ενθαρρύνετε τους συμμετέχοντες να πουν τη γνώμη τους για αυτόν τον χαρακτήρα και στη συνέχεια να οδηγήσουν μια συζήτηση για τη φιλοδοξία. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα;

Στάδιο 3ο

Σε αυτό το δημιουργικό στάδιο, εμπλουτίστε την αναγνωστική εμπειρία ανακαλύπτοντας και αναλύοντας άλλες πηγές που σχετίζονται με το έργο όπως για παράδειγμα ένα απόσπασμα από ταινία, ένα ραδιοφωνικό πρόγραμμα (αναπαραγωγή, κριτική ανάλυση, συλλογή απόψεων αναγνωστών κ.λπ.), ένα τραγούδι, άλλα έργα από τον συγγραφέα ή από σύγχρονους συγγραφείς.

Ιδέες για δραστηριότητες

• Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να ακούσουν δύο κριτικές αναλύσεις με διαφορετικές απόψεις για να διαμορφώσουν και να ανταλλάξουν απόψεις πάνω στο έργο. Στη συνέχεια, ζητήστε από τους συμμετέχοντες να προετοιμάσουν (προφορικά) τη δική τους κριτική. Όπως ένα ραδιοφωνικό πρόγραμμα, οργανώστε και ηχογραφήστε μια σύντομη συζήτηση για το έργο και το ηλεκτρονικό βιβλίο.
  
• Αναλύστε το πορτραίτο ενός ή περισσότερων από τους κύριους χαρακτήρες του αρχικού κειμένου. Εξηγήστε πώς γίνεται η περιγραφή χαρακτήρων και της εξωτερικής εμφάνισης και στη συνέχεια προτείνετε να κάνουν το ίδιο (προφορικά) με έναν άλλο χαρακτήρα. Ζητήστε από την ομάδα να γράψει τις 3 βασικές λέξεις της κάθε περιγραφής κάτω από τα πορτρέτα των χαρακτήρων. Με αυτόν τον τρόπο, η συλλογή χαρακτήρων μπορεί να εμπλουτιστεί.

Διαμορφωτική αξιολόγηση

Επιλέξτε ένα ηλεκτρονικό βιβλίο από τη συλλογή του Bibliodos. Ρωτήστε τον εαυτό σας τι θα θέλατε να μάθει και να κατανοήσει η ομάδα σας για το πρωτότυπο έργο. Διαβάστε το επίπεδο 3 του ηλεκτρονικού βιβλίου και μετά τον παιδαγωγικό φάκελο. Ακολουθώντας τις συμβουλές που δίνονται σε αυτό τον πρακτικό οδηγό, προσαρμόστε τις δραστηριότητες που προτείνονται στο εργαστήριο ανάγνωσης του παιδαγωγικού φακέλου.

Επιθυμητό αποτέλεσμα

Στο τέλος αυτού του πρακτικού οδηγού, οι παιδαγωγοί και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να αισθάνονται πιο άνετα να προτείνουν ένα εργαστήριο που στοχεύει τόσο στη σχετικά βαθύτερη ανάλυση ενός λογοτεχνικού έργου όσο και στην ανάπτυξη των αναγνωστικών δεξιοτήτων.